Door Jan van Groesen

De Stichting Media-Ombudsman Nederland (MON) en de Organization of News Ombudsmen (ONO) zijn verontrust dat de functie van nieuwsombudsman bij de NOS zal verdwijnen. In brieven aan de directie van de NOS schrijven zij dat de ombudsman bijdraagt aan de betrouwbaarheid en de geloofwaardigheid van nieuwsorganisaties en dat het wegvallen van die positie afbreuk doet aan de reputatie van de organisatie, zowel intern als extern.

In een persverklaring van 19 juli jl. kondigde de NOS aan dat de functie van ombudsman per 1 aug. 2010 zou worden beëindigd wegens verschil van inzicht over de inhoud en de invulling van de ombudsman-functie. Omdat de NOS-directie veel waarde hecht aan publieksverantwoording, gaat zij zich de komende periode beraden op het aanbrengen van verbeteringen, aldus de NOS. Op de website van de NOS ombudsman zelf werd meegedeeld dat met dit besluit een voorlopig einde komt aan het instituut ombudsman bij de NOS.

De Stichting MON en de ONO zeggen in hun brieven aan de NOS te begrijpen dat veel media-organisaties in deze tijden met krimpende budgetten kampen en dat daarbij moeilijke keuzes moeten worden gemaakt. Maar dat de functie van nieuwsombudsman een passend instrument is van geloofwaardigheid en journalistieke verantwoordelijkheid , zeker nu de media met een steeds kritischer publiek worden geconfronteerd..
Volgens de Stichting Media-Ombudsman Nederland, die zich inzet voor hoogwaardige nieuwsvoorziening en grotere journalistieke verantwoording, is de nieuwsombudsman bij uitstek de functie die beantwoordt aan de roep om meer transparantie van de media bij de selectie van het nieuws. In samenwerking met Fontys Hogeschool Journalistiek in Tilburg heeft de Stichting MON een breed onderzoek verricht naar het functioneren van nieuwsombudslieden in binnen- en buitenland. Uit dat onderzoek is gebleken dat de nieuwsombudsman een van de meest praktische en efficiënte vormen van journalistieke zelfregulering en verantwoording vormt. De stichting wijst er wel op dat de nieuwsombudsman idealiter een kwalitatief hoogstaande journalist of media-deskundige is die als fulltime kracht op volledig onafhankelijke basis bij de nieuwsmedia opereert.

Volgens de ONO, een organisatie waaraan nieuwsombudslieden uit vele landen verbonden zijn, is het fenomeen nieuwsombudsman een ingeburgerd onderdeel van de journalistiek binnen enkele van de belangrijkste nieuwsorganisaties in de wereld, zoals de New York Times, de Washington Post, en de National Public Radio (NPR) in de VS, de Guardian in Engeland en Le Monde in Frankrijk. In veel landen zijn nieuwsombudslieden actief, zoals in Canada, Australië, Zuid-Afrika, Colombia, Brazilië, Spanje, enkele Scandinavische landen enz. Verder vindt de idee van een nieuwsombudsman snelle verspreiding in meer landen van Latijns-Amerika, Afrika en Azië.
De ONO meent dat de aanwezigheid van een ombudsman een duidelijk signaal afgeeft dat de nieuwsorganisatie om haar publiek geeft door aan een hoge ethische norm te blijven voldoen.
ONO wil de directie van de NOS graag van onderzoeksmateriaal voorzien dat aantoont dat een nieuwsorganisatie met een ombudsman meer steun van het publiek geniet dan een organisatie zonder een ombudsman.
(19-8-2010)

Jan van Groesen